Fizyolojik ihtiyaçlar insanın yaşamının devam edebilmesi için lüzumlu olan, yeme, içme, nefes alma gibi yaşamsal öneme sahip fizyolojik gereksinimlerin harekete geçmesine yönelik oluşan ihtiyaçlardır.
Peki yaşamsal öneme sahip yeme ve içme ihtiyacımızı ne kadar sağlıklı bir şekilde yerine getirebiliyoruz?
Sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemini kendimiz ve ya çevremizden biri rahatsızlandığı zaman raftan indiriyoruz, bir süre beslenmemize dikkat ediyor ve en kısa zamanda bir bahaneye sığınıp terk ediyoruz.
Vücudun ihtiyaç duyduğu tüm besin öğelerini doğru miktarlarda ve çeşitlilikte alarak sağlıklı bir yaşam sürdürme, geliştirme ve yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan düzene beslenme denir. Açlık duygusunu bastırmak, karın doyurmak ya da canının çektiği şeyleri yemek içmek değildir.
Öncelikle temel besin gruplarına göz atalım
TEMEL BESİN GURUPLARI NELERDİR?
1.Grup: Süt ve Süt Ürünleri Grubu2.Grup: Et, Yumurta ve Kurubaklagil Grubu3.Grup: Sebze ve Meyve Grubu4.Grup: Ekmek ve Tahıl Grubu
5.Grup: Yağlar ve Şekerler
Aşağıda tüm dünyada kabul görmüş sağlıklı yemek tabağının bir örneği görülmektedir. Tüm temel besin gruplarından ürünlerle kombine edilmiş bu tabak, boyunuz, kilonuz, yaşınız, kronik rahatsızlıklarınız, günlük kalori ihtiyacınıza göre kişisel olarak şekillenmelidir.
Bununla birlikte su ihtiyacı da yine yukarıda belirttiğimiz kişisel farklılıklara göre değişmektedir.
Temel besin grubunda 5. Sırayı alan yağlar; depo enerji kaynağıdır; şeker bitince enerjimizi yağdan alırız. Yağlar A, D, E, K vitaminlerinin emilimi için gereklidir. Hücre zarlarının, hormonların ve daha bir çok doku ve maddelerin yapımında kullanılır.
Yağlar sağlıklı beslenmede çok önemli bir rol oynamakta ve zeytinyağı bir çok beslenme uzmanı tarafından hala en sağlıklı bitkisel yağ olarak tavsiye edilmektedir.
Peki zeytinyağını bu kadar faydalı yapan şeyler nelerdir, etki mekanizması nedir, nasıl çalışır?
Zeytinyağının %98’lik kısmını serbest yağ asitleri ve gliseritler oluştururken %2’lik kısmını fenolik bileşikler, steroller, sekualen, triterpenler, pigmentler (karotenoid, klorofil) gibi minor bileşenler oluşturmaktadır.
Zeytinyağı bileşenleri:
Majör Bileşenler (%98)
-Yağ asitleri
*Oleik asit
*Linoleik asit
*Palmitik asit
*Stearik asit
*Linolenik asit
-Gliseritler
Minör Bileşenler (%2)
- α-Tokoferol
-Steroller
*β-Sitosterol
*Campesterol
-Hidrokarbonlar
*Sekualen
*β-Karoten
-Triterpenoik alkoller
-Alifatik alkoller
-Fosfolipitler
-Renk vericiler
*Klorofiller
*Feofitinler
-Aroma bileşenleri
-Fenolik maddeler
*Fenolik asit ve türevleri (sinnamik asit, koumarik asit gallik asit, kafeik asit, ferulik asit)
*Fenolik alkoller (tirozol, hidroksitirozol)
*Sekoiridoidler (oleouropein, elenoik asit)
*Lignanlar (pinoresinol, asetoksipinoresinol)
*Flavonoidler (apigenin, luteolin)
Oleik asitler: Toplam LDL kolesterol ve trigliserit miktarını azaltır, antienflamatuvar ve tansiyon düşürücü etki gösterir, hücre membranı ve lipoproteinleri oksidatif strese karşı korur, kolon, akciğer, göğüs ve prostat kanseri oluşum riskini azaltır, insulin hassasiyetini azaltır, plazma glikoz ve insülin miktarını azaltır.
Fenolik bileşikler: Hücre içi antioksidan enzim aktivitelerini artırır, LDL kolesterol oksidasyonunu önler, DNA’ya karşı koruma sağlar, antienflamatuvar etki gösterir, UV’ye karşı koruma sağlar, sinir sistemini korur, kan glikoz seviyesini düşürür.
Sekualen: UV ve radyoaktiviteye karşı koruma sağlar.
Karotenoidler: Antioksidan etkili, kanser ve kardiyovasküler hastalıklara karşı koruma sağlar.
Lutein: Katarak ve maküler bozulmaya karşı koruyucu, antioksidan ve anti-kanserojen etkili, DNA’yı oksidasyona karşı korur.
Klorofil: Antioksidan etkili, kansere karşı koruma sağlar.
α-Tokoferol Antioksidan etkili, biyolojik membrane ve lipoproteinlerin oksidasyonunu önler, aterosklerozu önler, göğüs kanseri oluşum riskini azaltır, DNA’yı oksidasyona karşı korur, sinir sistemini korur.
Triterpenler: Antioksidan ve antienflamatuvar etkili, damarların gevşemesinde ve kalp ritmini düzenlemede etkili.
Steroller: Membran lipit peroksidasyonuna karşı koruma sağlar, antienflamatuvar etkili, endotelyal bozukluklar üzerine etkili, plak oluşumunu azaltır, toplam LDL kolesterol ve trigliserit miktarını azaltır, akciğer, göğüs, mide kanserlerinde tümor büyümesini azaltır, immün yanıtı ve antioksidan enzim aktivitesini artırarak antikanserojen etki gösterir.
Yukarıda gördüğünüz gibi zeytinyağını oluşturan bileşenler hücrelerimizi, sinir sistemimizi, kalp sağlığımızı, DNA’mızı, koruyup onarıyor, siz siz olun sağlıklı ve dengeli beslenmek için her gün bir kaşık erken hasat soğuk sıkım zeytinyağı tüketmeyi ihmal etmeyin.
Bu yazı derleme makaledir.
Kaynak:
Kommentare